Elleboog uit de kom (Dislocatie)
De behandeling wanneer het spaakbeen uit de kom is
Bij behandeling van een spaakbeen die uit de kom is (dislocatie), is het eerste doel om deze zo snel mogelijk terug te zetten op de oorspronkelijke plek (repositie). Het terugzetten van het spaakbeen wordt gedaan door een arts en kan handmatig met een repositie techniek of met een operatie. Wanneer hierna klachten overblijven zoals een bewegingsbeperking, instabiliteit of krachtvermindering kunnen wij jou daarbij helpen.
Behandelverloop bij een spaakbeen die uit de kom is
Repositie
Na de diagnose wordt er als eerste de radiale kop teruggezet in zijn oorspronkelijke plek. Dit kan op twee manieren.
– Een gesloten reductie door middel van een handmatige repositie techniek. Bij het terugzetten van het spaakbeen hoor en voel je vaak een klik. Als dit goed gaat kun je meestal na een half uur je arm weer normaal bewegen en is er geen verdere behandeling nodig. Bij kinderen is het makkelijker om het gewricht handmatig terug te zetten omdat de gewrichten van kinderen flexibeler zijn. Wanneer er een hoge spierspanning is of wanneer er heel veel pijn is wordt er gebruik gemaakt van spierverslappers of wordt de elleboog onder narcose teruggezet.
– Een open reductie door middel van een operatie. Er wordt voor een operatieve-behandeling gekozen als er ook andere verwondingen zijn of als de gesloten reductie niet is gelukt. Hierbij wordt het spaakbeen weer op de juiste plek gezet door de chirurg.
Soorten dislocaties en de behandeling daarvan
De hersteltijd en behandeling varieert op basis van de ernst van de dislocatie en of er een operatie nodig is. Wanneer een spaakbeen uit de kom is zijn er vier opties:
Zondagsarmpje
Een zondagsarmpje komt voor bij kinderen onder de 5 jaar. Bij een zondagsarmpje is de elleboog uit de kom geschoten. Deze blessure heeft deze naam gekregen omdat vroeger mensen nog veel naar de kerk gingen op zondag. De kinderen wilden dan niet altijd mee en werden aan een gestrekte arm meegetrokken. Hierna geven ze pijn aan in de arm en willen ze de arm niet meer gebruiken. Dit komt omdat bij kleine kinderen de pezen rondom de elleboog nog wat flexibeler zijn waardoor deze makkelijker uit de kom schiet.
Hierna is de ergste pijn over en kan het kind zijn arm weer normaal gebruiken. Echter is het wel belangrijk om hierna wat voorzichtiger te zijn omdat de kans dat het nog een keer voorkomt vergroot is. Zodra dit vaker gebeurt kan er blijvende schade in de elleboog overblijven. Het is belangrijk om zelf op te letten dat je het kind niet aan de armen optilt, maar onder de oksels. Ook wordt er geadviseerd om het kind niet aan het armpje mee te trekken.
Subluxatie
Bij een subluxatie is het spaakbeen voor een deel uit de kom geschoten, maar is daarna ook gelijk weer teruggeschoten. In de meeste gevallen kun je na een paar uur tot een paar dagen de arm weer optimaal gebruiken. Wij kunnen de arm wel nog ondersteunend tapen als deze instabiel aan voelt en/of pijnlijk is. Verder kunnen wij je helpen om de spieren rond om de elleboog te trainen zodat de kans kleiner is dat het nog een keer gebeurt.
Volledige luxatie
Hierbij is het spaakbeen helemaal uit de kom en schiet niet meer vanzelf terug. Nadat deze is teruggezet is het belangrijk dat de arm rust krijgt om te herstellen. Probeer activiteiten die de elleboog zwaar belasten en pijn doen te vermijden, zoals zwaar tillen, op de elleboog liggen en duw en trek bewegingen. Zodra deze activiteiten geen pijn meer doet kan je langzaam de belasting opvoeren. Wij zullen gaan krachttrainen met jou om de spieren rondom de elleboog sterker te maken. Hiermee voorkomen wij dat dit niet nog een keer gebeurt. Er wordt een trainingsschema gemaakt die bij jou en jouw doelen past. Hieronder zijn ook wat oefeningen te vinden die je thuis kan doen. De hersteltijd kan enkele weken tot maanden duren. Dit hangt af van de ernst van de blessure.
Volledige luxatie met complicaties
Vaak zijn er ook nog andere verwondingen als het spaakbeen uit de kom is geraakt,
Zoals bijvoorbeeld een botbreuk, pees scheur of bloedvatschade. Wanneer er meerdere verwondingen zijn wordt er gekozen voor een chirurgische aanpak. Bij een operatie kunnen ze bijvoorbeeld een pin in de onderarm zetten wanneer deze gebroken is of een pees opnieuw vastzetten als deze gescheurd is. Na de operatie mag u de arm minimaal 6 weken niet gebruiken. Daarna kan je voorzichtig beginnen met het revalidatieproces. Het duurt meestal 3-6 maanden voor de elleboog weer volledig en pijnvrij gebruikt kan worden. Wanneer mensen uit het gips of de mitella komen houden ze vaak een sterke bewegingsbeperking over of krachtsverlies (atrofie).
Zodra je uit het gips/mitella komt kunnen wij beginnen met de bewegingsbeperking in de elleboog te herstellen. Wij doen dit doormiddel van mobilisatietechnieken. Door te mobiliseren rek je de spieren en het kapsel rondom het gewricht zodat de beweging weer mogelijk wordt. Mobiliseren kan op twee manieren; actief en passief. Bij passieve mobilisatie beweegt de therapeut de arm en/of elleboog. Bij actieve mobilisatie worden er oefeningen gedaan waarbij de patiënt zelf de elleboog beweegt. Deze oefeningen geef je dan ook mee voor thuis. Dit zullen wij doen tot dat de strekbeweging weer helemaal terug is, dit kan tot 8 weken duren.
Daarnaast kan er net zoals bij een volledige luxatie krachttraining worden gegeven. Na de lange periode van rust na de operatie zal de kracht flink verminderd zijn. Wij zullen jou gaan begeleiden tijdens het trainen. Hiervoor wordt krachttrainingsschema gemaakt worden zodat wij jou kunnen helpen de kracht in de arm te herstellen.
Oefeningen na de operatie van het spaakbeen
Na een lange periode van rust is de kracht in de arm verminderd. Hiervoor kun je oefeningen doen om de kracht terug te krijgen. Het is belangrijk om dit langzaam op te bouwen om overbelasting te voorkomen. De volgende oefeningen zijn makkelijk om thuis te doen.
Als er sprake is van een bewegingsbeperking van de elleboog kun je de volgende oefeningen doen:
- Het volledig buigen en strekken van de arm (eventueel met hulp van de andere hand)
- Met de elleboog in 90 graden gebogen de onderarm naar binnen en naar buiten draaien (eventueel met hulp van de andere hand)
Om de arm spieren te trainen kun je de volgende oefeningen doen:
- Het buigen van de elleboog met weerstand (dit kan met een elastiek, een dumbbell, de andere hand of iets anders wat je thuis hebt liggen)
-
- Het strekken van de elleboog met weerstand. Dit kan je op verschillende manieren doen:
- Tricep push down: Maak een elastiek vast op een hoge plek (bijv. tussen de bovenkant van deur). Grijp het elastiek vast en trek het elastiek naar beneden tot de arm volledig gestrekt is. Doe dit met 1 arm tegelijk.
- Tricep kickback: Buig voorover met een gewicht in elke hand. Hou de armen naast je lichaam en strek je arm naar achteren.
Voor de onderarm en pols kun je de volgende oefeningen doen:
- Ga zitten met je arm in 90 graden gebogen op je been met de handpalm naar boven. Neem een gewichtje in de hand en buig de pols.
- De hierboven genoemde oefening kan ook andersom. Dezelfde houding alleen nu met de handpalm naar beneden. Strek de pols met een gewicht in de hand.
- Ga staan en buig je elleboog weer 90 graden. Draai de onderarm met een gewicht in de hand. Hierbij beweeg je dus met de handpalm naar boven en draai je die daarna weer naar beneden.
Diagnose van een spaakbeen die uit de kom is
De diagnose van een spaakbeen die uit de kom is wordt gesteld op basis van herkenbare symptomen tijdens het intakegesprek. Meestal is er voor de diagnose van een spaakbeen dislocatie geen röntgenfoto nodig tenzij er wordt vermoed dat er ook andere verwondingen zijn of als de symptomen niet duidelijk genoeg zijn.
Symptomen van een spaakbeen dislocatie
De symptomen van een subluxatie en een volledige luxatie verschillen niet heel veel op een paar punten na. De symptomen zijn als volgt:
Subluxatie
– De pijnlijke arm wordt dicht tegen het lichaam gehouden in een licht gebogen positie
– De gewonde arm wordt ondersteund met de andere hand
– Onwil om de arm te gebruiken
– Pijn in de arm die moeilijk te lokaliseren is
– Meestal géén blauwe plekken, zwelling of misvorming te zien in de arm
Volledige luxatie
Bij een volledige luxatie zijn de symptomen vaak hetzelfde maar wel iets heftiger.
- Houd de arm dicht tegen het lichaam in licht gebogen positie
- Ondersteund de gewonde arm met de andere hand
- Onwil om de arm te gebruiken
- Wél vaak blauwe plekken, zwelling of misvorming te zien in de arm
- Meestal een val of ongeluk aan vooraf gegaan
Prognose van een spaakbeen die uit de kom is
De prognose van een radiuskopluxatie is goed. Hersteltijd varieert bij een complete luxatie van ongeveer 3 tot 6 maanden. Dit is afhankelijk van hoe vaak de arm gebruikt wordt, hoe snel het spaakbeen terug is gezet en hoe gecompliceerd de luxatie was. De reden dat het belangrijk is om het spaakbeen weer zo snel mogelijk terug te zetten is omdat het lichaam anders al begint te herstellen.
Wanneer daarna het spaakbeen terug wordt gezet moet het herstelproces weer opnieuw beginnen. Een luxatie is complex wanneer er naast het spaakbeen uit de kom er ook nog andere dingen aan de hand zijn zoals bijvoorbeeld een botbreuk, spierscheur of peesscheur. Dit zal de hersteltijd beïnvloeden. Bij kinderen met een zondagsarmpje zal dit in de meeste gevallen al na een paar uur tot paar dagen over zijn.
Hoe voorkom je dat het spaakbeen nog een keer uit de kom schiet?
Het is belangrijk voor ouders om hun kind niet aan de arm op te tillen of hard aan een gestrekte arm mee te trekken. Wanneer een kind ouder is dan 5 jaar is de pees die om de radius heen zit meestal sterk genoeg, en gebeurt dit niet meer.
Wanner de elleboog instabiel is kunnen wij als fysiotherapeut helpen door de spieren rond om de elleboog te trainen. Hiermee voorkom je dat de elleboog nog een keer uit de kom schiet.
Wat houdt een dislocatie van het spaakbeen in
Bij een dislocatie (luxatie) van het spaakbeen is deze ontwricht ten opzichte van de bovenarm. De dislocatie van het spaakbeen kan je opdelen in drie gradaties, namelijk: subluxatie, volledige luxatie en luxatie met complicaties.
- Bij een subluxatie is het spaakbeen even uit de kom geschoten, maar is daarna ook gelijk weer op zijn plek teruggeschoten. Dit is veel te zien bij jonge kinderen die aan een gestrekte arm zijn meegetrokken of opgetild. Deze aandoening komt dan ook voornamelijk voor bij kinderen tussen de een en vier jaar. Dit komt omdat de pees die dit bot op zijn plek houdt, zwakker is bij jongere kinderen. Dit wordt dan een zondagmiddagarmpje genoemd.
- Bij een volledige luxatie Is de kop van het spaakbeen wel helemaal uit de kom en gaat niet meer vanzelf terug. Hierbij zullen dan ook de pezen en spieren rondom het spaakbeen meer uitgerekt zijn. Een volledige luxatie ontstaat meestal door een val of ongeluk.
- Bij een volledige luxatie met complicaties zijn er naast het spaakbeen dat uit de kom is ook nog andere dingen aan de hand, zoals bijvoorbeeld: een pees- of spierscheur, een botbreuk, de ellepijp die ook uit de kom is of bloedvatschade. In dat geval wordt er meestal operatief behandeld.
Oorzaken van een radiuskop luxatie
De meest voorkomende oorzaken zijn:
– Vallen op uitgestrekte arm
– Een ongeluk zoals een auto-ongeluk
– Kinderen die aan de arm worden getrokken of aan de arm worden opgetild.
– Instabiele elleboog
Loopt u al een tijdje met een pijnlijke elleboog rond?
Neem dan contact met ons op. Samen kijken we welke behandeling het beste bij u past.