Kraakbeenafwijking elleboog (ostheoochondritis dissecans)

Wat is een ostheochondritis dissecans (OCD)?

Om goed te begrijpen wat OCD is en waar het nu precies zit is een klein beetje anatomische kennis vereist. De onderarm bestaat uit 2 botten. De bovenarm vormt samen met de onderarm je ellebooggewricht. Wat er precies is aangetast bij de aandoening OCD is het stukje kraakbeen aan de kant van het spaakbeen.

Het radiuskopje is een klein beetje hol en de bovenarm is wat boller. Het gewricht valt precies in elkaar en het aangrenzende bot wat in de kom van het spaakbeen valt, noemen wij het capitellum. Het laagje kraakbeen wat tussen de botten zit beschermt het gewricht tegen wrijving als wij bewegen. Bij OCD is het kraakbeen van het capitellum aangetast.

Wat zijn de symptomen van osteochondritis dissecans?

OCD heeft een doorgaans een langzaam beloop. Het kan beginnen als zeurende pijn tijdens of na het sporten. Wanneer er met sporten wordt gestopt wordt de pijn minder of verdwijnt het zelfs.

Echter, als er dan weer begonnen wordt keert de pijn terug. Dit proces kan zich een lange tijd herhalen. Naarmate de tijd vordert zal de pijn erger worden en ook aanwezig zijn in rust. Het is dan ook lastig de pijn aan te wijzen op één plek.

De elleboog zal stijver worden en kan wellicht niet helemaal meer gestrekt worden. Op den duur kan het gewricht gaan kraken bij beweging. De elleboog kan ook vastlopen en op slot schieten. Het gewricht kan warm en gezwollen zijn en spiermassa kan afnemen.

Wat zijn de oorzaken van osteochondritis dissecans (OCD)?

De voornaamste oorzaak van OCD is een herhaaldelijke beweging. Dit wordt voornamelijk gedaan bij bovenhandse sporten zoals honkbal. OCD is ook een bekend fenomeen in de turnwereld bij jonge turners. Daarnaast denken wetenschapper dat OCD genetisch bepaald is. Al is hier nog geen wetenschappelijk bewijs voor.

Wanneer specifieke bewegingen worden herhaald kan dit op den duur schade brengen aan het kraakbeen bij jonge sporters. Omdat in de leeftijdscategorie 12-20 jaar het kraakbeen nog niet gevormd is, aan het vormen is of net is gevormd is, is dit kraakbeen nog erg kwetsbaar. Vanwege de kwetsbaarheid en de herhaaldelijke bewegingen kan dit dus los scheuren.

Bij weinig gevormd kraakbeen kan ook het bot beschadigd raken. De botbeschadiging kan weer zorgen voor een verminderde of in sommige gevallen totaal afgesloten bloedtoevoer. Het botpuntje kan dan afsterven. Botweefsel wat dood is, wordt poreus en kan makkelijk afbreken. Het beschadigen van het kraakbeen of afsterven van een stukje bot door de beschadigde bloedtoevoer is de aandoening de we OCD noemen.

Hoe ziet de prognose/behandelproces van osteochondritis dissecans (OCD) eruit?

Osteochondritis dissecans kan behandeld worden door middel van fysiotherapie. Bij osteochondritis dissecans moet er voor gezorgd worden dat de elleboog weer gaat genezen en herstellen.

In het eerste stadium kan rust voldoende zijn om het gewricht te laten herstellen. Patiënten met OCD stadium 1 kunnen ook direct geholpen worden door een fysiotherapeut. In de overige stadia is er meestal een operatie nodig.

Wij als fysiotherapeut kunnen je hier het beste bij begeleiden

Het is van belang dat alle sportactiviteiten worden gestaakt, zodat er geen herhaaldelijke bewegingen worden gemaakt. De elleboog heeft rust nodig om te kunnen genezen. Daarnaast zullen wij onze behandeltechnieken inzetten om dit herstel te bevorderen. Wij maken het kapsel rondom de radius (onderarm bot) los en zorgen met bindweefseltechnieken voor betere doorbloeding. Dit stimuleert weefselherstel zodat je de arm zo snel mogelijk weer kunt gebruiken.

Wij zorgen ervoor dat de elleboog weer optimaal kan buigen. Er zou een strekbeperking kunnen zijn in de arm, echter wanneer deze wordt gestimuleerd om beter te strekken zouden wij het kraakbeen extra kunnen irriteren. Dit is niet de bedoeling, de strekbeperking die op dat moment in het gewricht zit, is functioneel zodat het gewricht rust krijgt en de beweging niet van binnen naar buiten gemaakt kan worden. Hierdoor herstelt het gewricht.

Na de herstelperiode kunnen wij een eventuele strekbeperking wel verbeteren mits er geen klachten meer aanwezig zijn. Wij zorgen ervoor dat er een op maat gemaakt trainingsschema klaarstaat om de omliggende spieren te trainen zodat er minder druk op het gewricht komt. Dit proces neemt 8-12 weken in beslag met 1 a 2 behandelingen per week. De oefeningen die wij doen maken de elleboog sterker en stabieler.

Stabiliserende oefeningen geven namelijk minder trekkracht op de spieren en pezen. Zodoende worden die spieren en pezen die aanhechten op het kopje van de onder en bovenarm niet overbelast. Doordat het niet overbelast neemt de irritatie van het kapsel af maar worden de spieren wel sterker.

Echter wanneer symptomen terugkeren zullen patiënten hun sportactiviteiten moeten aanpassen (evt. met het dragen van een brace). Dit vanwege blijvende schade aan het kraakbeen. Als de klacht na conservatieve revalidatie (zonder operatie) terugkeert, volgt automatisch het niet conservatieve beleid (met operatie).

Behandeling van osteochondritis dissecans door te opereren

In sommige gevallen is een fysiotherapeutische behandeling niet genoeg en moet men behandeld worden voor osteochondritis dissecans. De chirurg zal middels een kijkoperatie het gewricht schoonmaken en de schade zo goed mogelijk proberen te herstellen of zorgen dat het niet slechter wordt. Twee weken na de operatie zullen de hechtingen eruit gaan. Dan is het tijd voor fysiotherapie.

De eerste 4 weken na de operatie zal voornamelijk gewerkt worden aan de pijn en zwelling verminderen. Belasting die het genezingsproces teniet kan doen dient gedurende langere tijd vermeden te worden. Week 4-10 staan in het teken van beweging herstel. Er worden tijdens dit herstel oefeningen gegeven om de spieren sterker te maken.

Echter wordt er wel op gelet dat er geen druk op het kraakbeen komt te staan. Zodra de orthopeed toestemming geeft zal de belasting worden opgevoerd, zodat er terug gekeerd kan worden naar de normale activiteiten en sport die voor de operatie ook werden uitgevoerd. Het optrainen naar sportniveau zal uiteindelijk tussen de 12-16 weken in beslag nemen met 1 a 2 behandelingen per week. Wanneer de klacht toch terugkeert nadat er een operatie en revalidatie traject heeft plaatsgevonden dien je met de zware sportactiviteit te stoppen of aan te passen.

Sommige patiënten verliezen de mogelijkheid om de elleboog volledig te strekken. Een operatie beschermt niet tegen artrose in de elleboog op jongvolwassen leeftijd.